เซียนท้อ ประโยชน์

เซียนท้อ ประโยชน์ (Pouteria Campechiana) เป็นพันธุ์ไม้ผลยืนต้นที่สันนิษฐานว่ามีถิ่นกำเนิดมากจากเม็กซิโกระหว่างใต้แถบประเทศกัวเตมาลา เอลซัลวาดอร์และบราซิล แล้วค่อยแพร่เข้าไปยังฟลอริดา สหรัฐอเมริกาและพวกเกาะเวสต์อินดีส เป็นไม้ที่ปลูกได้ดีในพื้นที่เขตร้อนและจัดอยู่ในตระกูลเดียวกันกับผลไม้อย่างละมุด หน้าตาเป็นไม้พุ่มแจ้ขนาดเล็กถึงขนาดกลาง ต้นที่เผชิญอาจมีความสูงเช่นเดียวกับ ๆ 5 เมตร ต้นเซียนท้อมีชื่อเรื่องเรียกที่นานับประการตามท้องถิ่นที่ปลูกจึงไม่แปลกที่พวกเราจะเจอได้ผลของเซียนท้อแต่ถูกเรียกเป็นชื่ออื่น ๆ อาทิ ม่อนไข่ ลูกท้อ ท้อไข่ ท้อเขมร ทิสซา ท้อเทวดา ละมุดเขมร ละมุดสวรรค์ ละมุดอินเดีย หมากป่วนหรือหม่าปิน ฯลฯ เซียนท้อ ประโยชน์

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Pouteria campechiana (Kunth) Baehni

วงศ์เซียนท้อ : Sapotaceae

ชื่อเรื่องท้องถิ่นอื่นๆที่เรียกกัน : ลูกท้อพื้นบ้าน (ราชบุรี), ท้อเขมร (ปราจีนบุรี), ทิสซา (เพชรบูรณ์), เซียนท้อ เขมา ละมุดเขมร ละมุดสวรรค์ หมากป่วน โตมา (กรุงเทพฯ)

ตอนนี้เซียนท้อนิยมปลูกมาก ๆ ในหลายๆพื้นที่ทั้งทางภาคเหนือและภาคอีสานซึ่งส่วนดีของเซียนท้อคือจะออกดอกออกผลมาให้พวกเราได้กินกันอยู่ตลอดทั้งปี โดยผลของเซียนท้อมีรสชาติและกลิ่นที่เป็นเอกลักษณ์มากเนื้อในของผลมีสีเหลือง รสมันอมหวานเล็กน้อย เนื้อเหลืองเนียนเหมือนฟักทองจะต้องกินขณะสุก ๆ เพียงแค่นั้นเพราะว่าถ้าเกิดไม่สุกจะมีรสฝาดมาก ยิ่งไปกว่านั้นนี้ด้วยความที่ต้นเซียนท้อมีรูปพรรณที่สูงและแตกกิ่งแตกใบกระจายออกไป มีใบเงาสวยอีกทั้งที่มีดอกที่จะเจริญเติบโตไปเป็นผลสีเหลืองทองแซมอยู่ทุกช่อใบ ส่งผลให้ต้นไม้ชนิดนี้มิได้นิยมปลูกไว้กินผลของมันแค่นั้นแต่ยังปลูกไว้เป็นไม้ประดับเสริมเติมความเป็นสิริมงคลให้บ้านของตัวเองได้อีกด้วย โดยเหตุนี้ ผู้ใดที่ให้ความสนใจจะปลูกเซียนท้อวันนี้ทาง Kaset today ก็ได้เช่นกันรวบรวมข้อมูลดี ๆ มาฝากทุกคน มาดูกันว่ามีอะไรน่าดึงดูดบ้าง

ความเชื่อเรื่อง

เป็นไม้ศักดิ์สิทธิ์เป็นไม้สวรรค์ ดอกท้อเป็นดอกไม้ที่กำเนิดในดวงจันทร์ ในสมัยโบราณมีความมั่นใจว่าที่คนเจ็บปวดไข้ได้ป่วยก็เนื่องมาจากผีเข้า พวกพ่อมดหมอผีจะใช้กิ่งท้อที่ยื่นไปทางทิศตะวันออก และทิศใต้มาทำเป็นไม้เรียวตีไล่ผี หรือเปล่าก็ใช้ใบท้อผสมลงในหม้อยาให้คนไข้กินไล่ผีที่สิงอยู่ออกไป ส่วนในวันปีใหม่แต่ละปี หนุ่มสาวหรือผู้เฒ่าผู้แก่จะพากันดื่มน้ำท้อ ระหว่างอาบน้ำก็จะอาบน้ำอุ่นที่เอากิ่งท้อใส่ลงไปต้มถือว่าเป็นสิริมงคลยิ่ง เพราะว่าทำให้ในปีนั้นทั้งปีจะปลอดภัยจากโรคภัยไข้เจ็บปวด ความเชื่อกลุ่มนี้คงจะเลือนหายไปบ้างแต่ก็ยังอาจจะเป็นสัญลักษณ์ของความยั่งยืนเป็นมงคลเหมือนอย่างเดิม

ปลูกต้นเซียนท้อรอบๆไหนให้โตขึ้นดี

สำหรับใครที่สนใจอยากจะพยายามหันมาปลูกต้นเซียนท้อจึงควรบอกเลยว่าปลูกง่ายดาย เนื่องมาจากต้นไม่จำพวกนี้อาศัยการเจริญเติบโตในพื้นที่ที่มีดินร่วน ๆ และระบายน้ำดี แต่อาจจะเจริญโตขึ้นได้ยากหากอยู่ด้านในที่น้ำท่วมขัง ถ้าหากรอบๆใดของบ้านที่มีบ่อน้ำหรือสระน้ำถ้าปลูกอยู่ใกล้ ๆ รอบๆนั้นก็จะยิ่งเจริญเติบโตได้ดิบได้ดีเนื่องจากดินสมบูรณ์ เสนอแนะให้ปลูกกลางแจ้งเพื่อจะให้ได้รับแสงแดดอย่างเต็มที่ เนื่องจากแสงแดดมีผลกระทบกับการเจริญเติบโตของต้นไม้ชนิดนี้มาก ๆ ยิ่งได้รับแสงแดดพอเพียงต้นเซียนทองก็จะยิ่งสามารถสูงใหญ่ให้ร่มเงาและผลผลิตที่หวานหอมกับพวกเราได้ดิบได้ดีเช่นกัน

องค์ประกอบของต้นเซียนท้อ

ลำต้นเซียนท้อ: เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กถึงใหญ่มีความสูงโดยธรรมดา 5 – 8 เมตร มีขนาดเส้นผ่านใจกลางของต้นโดยประมาณ 1 เมตร ลำต้นมียางสีสว่าง ๆ ที่กิ่งอ่อนเป็นสีน้ำตาล ลำต้นค่อนข้างดิ่งและแตกแขนงสาขาที่ระยะประมาณ 7-8 เมตร เปลือกเรียบสีน้ำตาลปนเทา ใบ เดี่ยวรูปหอกกว้างราวๆ 7-10 เซนติเมตร ยาวประมาณ 18-38 เซนติเมตร

ใบเซียนท้อ: เค้าหน้าของใบเป็นรูปใบหอก ปลายใบเรียวแหลม ยาวประมาณ 11.25-28 เซนติเมตร กว้างโดยประมาณ 4-7.5 เซนติเมตร ใบเป็นมันและบาง

ดอกเซียนท้อ: ดอกของเซียนท้อจะมีสีครีมและมีแค่มี 5-6 กลีบ แต่จะมีกลิ่นหอมหวานคล้ายละมุด

ผลม่อนไข่: ผลมีเค้าหน้าเป็นกลมภาพรี ปลายผลมีหลายๆแหลมหรือจะงอย ผลมีขนาดกว้างประมาณ 5-7.5 เซนติเมตรและยาวราวๆ 7.5-12.5 เซนติเมตร ผลเมื่อสุกจะเป็นสีเหลืองอ่อน เปลือกผลบาง เนื้อในผลเป็นสีเหลืองสดน่ารับประทาน เนื้อมีใบหน้าเหนียวราวกับแป้งทำขนม ด้านในผลมีเมล็ดขนาดใหญ่และมีลักษณะเป็นภาพรีสีดำ รสหวานหอม เนื้อเนียน

เคล็ดลับขยายพันธุ์ต้น เซียนท้อ ประโยชน์

ต้นเซียนทองเป็นสายพันธุ์ต้นไม้ที่ใช้การขยายพันธุ์ด้วยเมล็ดเป็นหลัก ซึ่งกระบวนการขยายพันธุ์เมื่อเปรียบกับไม้ผลยืนต้นอื่น ๆ ก็จัดว่าไม่ยากมาก ๆ มิได้มีกระบวนการที่ชุลมุนอะไร โดยหลัก ๆ แล้วจะมีทั้งหมด 3 ขั้นตอน เพราะฉะนั้น

การเตรียมพร้อมเมล็ดของเซียนท้อ เริ่มจากการนำเมล็ดของเซียนท้อมากระเทาะเอาเปลือกแข็ง ๆ ของมันออก แล้วหลังจากนั้นก็นำกระดาษไปชุบน้ำหมาด ๆ แล้วเอามาห่อเมล็ดที่ผ่านการกระเทาะออกมาแล้ว หมั่นตรวจดูชมให้แน่ใจว่าไม่มีรามาขึ้นเมล็ดด้วยการพรมน้ำให้ชุ่มเช้าเย็นอย่าปล่อยให้ชื้นเกินไป

หลังจากจัดแจงกับเมล็ดแล้วให้ทิ้งไว้ประมาณ 1 สัปดาห์ก็จะมีรากสว่าง ๆ งอกออกมจากเมล็ดและเมล็ดก็จะเริ่มมีสีเขียวให้พวกเราเริ่มเตรียมการดินร่วนผสมกับขี้เหาก ขุยมะพร้าว ตักใส่กระถางโดยประมาณราวๆ 3 ใน 4 เมื่อเราสังเหตว่ารากงอกออกมาได้ดัง ๆ 1 เซนติเมตรแล้วให้นำเมล็ดลงดิน โดยขุดหลุมในกระถางที่เตรียมการไว้เล็กน้อยต่อจากนั้นก็ให้เอาส่วนรางค่อย ๆ วางลงและกระบวนการนี้จะต้องนำมาซึ่งการทำให้เบามือที่สุดไม่อย่างนั้นรากจะหัก กลบดินรอบๆที่วางเมล็ดนั้นบางส่วนพอไม่ให้เห็นรากโผล่ไม่มีความจำเป็นที่ต้องกลบดินท่วมเมล็ด

กระบวนการสุดท้ายคือให้รดน้ำเรื่อย ๆ ลดทุดวันพอให้ชุ่มอย่าลดจนท่วมกระถาง ใช้เวลาประมาณ 3 เดือนก็จะแสดงตัวต้นกล้าเซียนท้อโผล่ขึ้นมาและมีใบเล็ก ๆ การเจริญโตขึ้นของเซียนท้อซึ่งสามารถได้ผลผลิตได้จะอยู่ที่ 3 ปี ซึ่งเมื่อเทียบกับไม้ผลประเภทอื่น ๆ กับนับว่าโตเร็วมาก ปุ๋ยก็แทบจะไม่ควรต้องใส่หรือถ้าต้องการให้เจริญเติบโตได้ดิบได้ดีก็ใส่ปุ๋ยคอกทั่วๆไปได้ทันที

การเก็บเกี่ยวผลผลิตเซียนท้อ

เซียนท้อจะได้ผลผลิตใช้ณ เวลา ราวๆ 2 – 3 ปี หลังปลูกลงแปลง ออกผลและจะมีลูกออกตามสายพันธุ์ เมื่อผลสุกเต็มที่จะมีสีเหลืองอ่อน ให้ใช้กรรไกรตัดขั้ว แล้วต้องระวังอย่าทำหล่น อาจทำให้ด้านลบขาดหายได้ แล้วนำมาพักผ่อนบ่มไว้ เพื่อที่จะให้ได้รสชาติหวานมัน อร่อยหน้ารับประทานกว่าที่มี

คุณประโยชน์ซึ่งมาจากต้นเซียนท้อที่ควรรู้

สำหรับใครที่อยากจะปลูกต้นเซียนท้อต้องพูดเลยว่าเราจะได้ใช้ประโยชน์จากมันได้แน่นอนในอนาคต เพราะเหตุว่าจริง ๆ แล้วผลของเซียนท้อมีคุณค่ามางสารอาหารที่ดีมากและส่วนอื่น ๆ ของต้นก็สามารถให้สรรพคุณทางยาได้ ฉะนั้น เดี๋ยวพวกเรามาชมกันว่าต้นเซียนท้อให้ผลดีในส่วนใดได้บ้าง

เปลือกไม้ ส่วนของเปลือกไม้ต้นเซียนท้อมีสาระมาก ๆ เนื่องจากว่ามีสรรพคุณทางยาวซึ่งสามารถนำมาต้มกินเพื่อจะรักษาอาการไข้ตัวร้อน กินวงกว้างวิธีใช้รักษาอาการผื่นคันที่เกิดตามผิวหนังได้อีกต่างหาก

ผลเซียนท้อ มีคุณค่าทางสารอาหารสูงมากเนื่องมาจากมีไนอะซินและเบต้าแคโรทีน มีวิตามินซีที่ช่วยทำให้ผิวพรรณเปล่งปลั่ง กินเพื่อที่จะช่วยคุ้มครองปกป้องโรคเลือดออกตามไรฟันได้ นอกเหนือจากนั้นนี้เซียนท้อยังมีสรรพคุณที่ช่วยในแง่การบำรุงประสาท ความคิดในหัวและสายตาด้วยด้วยเหตุว่าเป็นแหล่งรวมของ โปรตีน เหล็ก แมกนีเซียม คาร์โบไฮเดรต เส้นใย โพแทสเซียม พลังงาน น้ำตาล ไขมัน ทองคำแดง ในอะซีน เบต้าแคโรทีน ไลซีนและอื่น ๆ อีกเยอะมาก

เมล็ด นอกเหนือจากส่วนของเปลือกไม้และผลของต้นเซียนท้อแล้ว ส่วนเมล็ดนี้หากไม่ได้นำไปเพาะพันธุ์ต่อก็สามารถนำมาใช้เพื่อการรักษาโรคแผลเปื่อย แผลผุพองและแผลเรื้อรังได้อย่างดีอย่างยิ่งจริงๆ

จะเห็นได้ชัดได้ว่าต้นเซียนท้อเป็นไม้ผลที่มีประโยชน์เยอะมากกว่าที่เราคิดไว้มาก ยิ่งกว่านั้นต้นไม้ประเภทนี้ยังมีอายุยืนยาวเหยียด ๆ บางครั้งบางคราวเราคงจะเจอต้นเซียนท้อที่มีอายุยาวนานกว่า 15 ปีและคนที่ปลูกก็ยังคงได้รับประทานผลของมันมาเรื่อยๆ ๆ กระทั่งขั้นส่งขายตามท้องตลาดได้ ด้วยเหตุว่าเซียนท้อจะออกลูกดกมากในขณะหน้าร้อนถ้าหากไม่รีบเก็บมารับประทานหรือส่งขาย ผลของมันก็จะร่วงลงมาเต็มพื้นไปหมด หรือถ้าใครที่เอาใจใส่จะปลูกไว้ปลำดับชั้นบ้านแล้วไม่ทราบจะนำผลของมันไปทำอะไรก็จำลองเอาไปแปรรูปทำขนมปัง ไอศกรีมหรือของหวานอร่อย ๆ ได้ การันตีว่ารสชาติเหนือกว่าที่ใครผู้คนจำนวนไม่ใช้น้อยตั้งใจแน่นอน

islam-in-focus